Աղքատության և բարձրագույն կրթության միջև կապը դիտարկելիս civilnet.am-ը գրում է, որ Հայաստանում 18-22 տարեկան երիտասարդների կեսը կրթությունը չի շարունակում բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում: Ու եթե ամենահարուստ ընտանիքներից երիտասարդների 89%-ն է բուհ գնում, ապա ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող ընտանիքների ընդգրկվածությունն ավելի քան երեք անգամ ցածր է՝ 26%:
Կրթությունն անհատի, ազգի և ընդհանրապես ամբողջ աշխարհի զարգացման հիմնական շարժիչ ուժն է: Հաշվի առնելով բնակչության բարեկեցության բարձրացման կարևորությունը` ՀՀ կառավարությունը կրթության և գիտության զարգացումը դարձրել է գերակա խնդիր և պարտավորվել է ապահովել յուրաքանչյուր քաղաքացու որակյալ կրթություն ստանալու հնարավորությունը` անկախ նրա սոցիալական վիճակից և տարիքից: Նման քաղաքականության նպատակը տնտեսությունը մրցունակ մասնագետներով ապահովելն է: Չնայած դրան` սոցիալապես խոցելի խմբերի համար մասնագիտական, հատկապես բարձրագույն կրթություն ստանալու ոչ հասանելի լինելը շարունակում է մնալ առավել ընդգծված խնդիրներից:
Վերջերս ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորները ներկայացրեցին օրենսդրական նախագիծ, որով առաջարկվում է ուսման վարձը փոխհատուցել աշխատող ուսանողների եկամտային հարկով: Սակայն այս նախագիծն ունի էական թերություն` կապված կրթության որակի հետ: Դասախոսների մեծամասնությունը կհաստատի, որ աշխատանքը «խանգարում է» ուսանողին: Օրենսդրական նման փոփոխությունն, անկասկած, կշահագրգռի նրանց ուսման հետ զուգահեռ աշխատել, ինչի արդյունքում աշխատանքի հաճախելիության հետ կապված բացակայությունները կվատթարացնեն կրթության որակը:
Հաշվի առնելով այս հանգամանքը, նաև այն, որ բնակչության 1/4-ից ավելին աղքատ է, և նրանց գերակշիռ մասն ապրում է մարզերում` կարելի է ուսանողների ուսման վարձը փոխհատուցել նրանց` մարզերում աշխատող ծնողների եկամտային հարկով: Այս նախագծի ներդրման արդյունքում կմեծանա բարձրագույն կրթություն ստանալու հնարավորությունը նրանց համար, ովքեր, իսկապես, այդ ֆինանսական աջակցության կարիքն ունեն, և սրանով կլուծվի սոցիալ-տնտեսական գերակա խնդիրներից մեկը: Մյուս կողմից նախագիծը կնպաստի, որպեսզի շրջանների և գյուղերի բնակչության մոտ մեծանա աշխատելու ցանկությունը, իսկ չգրանցված աշխատող ծնողներին կշահագրգռի տեղափոխվել օրինական դաշտ: Այսինքն՝ սա կարևոր քայլ է, որպեսզի բնակչության հատկապես այդ խավը հասկանա, որ աշխատելով ավելի շատ խնդիրներ կարող է լուծել, քան հույսը նպաստների և տարբեր օգնությունների վրա դնելով: Նախագիծն ի վերջո կտանի տարածքային զարգացման անհամաչափության հաղթահարմանը:
ՀՀ մարզերում և՛ աշխատատեղերի, և՛ մարդկանց աշխատելու ցանկության բացակայությամբ պայմանավորված զբաղվածության մակարդակը բավականին ցածր է: Դա է պատճառը, որ նախագծի իրականացման հետ կապված բյուջեի հարկային եկամուտների կորուստն էական չի լինի:
Աշխարհի շատ երկրներում, որտեղ հարկաբյուջետային բարեփոխումներով պայմանավորված բացառվել է պետական որևէ նպաստ (օգնություն), կրթության ֆինանսավորումն այնուամենայնիվ պահպանվել է: Այսինքն՝ այս մոտեցմամբ բացատրվում է, թե որքան կարևոր է պետության զարգացման և բարեկեցիկ հասարակություն ունենալու գործում կրթության դերը հատկապես 21-րդ դարում:
