Ամուլսարի տնտեսական ֆենոմենը

Վերջին օրերին կառավարությունը կանգնել է բարդ խնդրի՝ Ամուլսարի ոսկու հանքի շահագործումը թույլ տալու կամ չտալու առաջ։ Հաշվի առնելով շահագործվող մյուս հանքերի շուրջ ստեղծված բնապահպանական իրավիճակը՝ առաջին հայացքից լուծումը շատ պարզ է․ պետք է արգելել շահագործումը ևս մեկ բնապահպանական աղետից խուսափելու համար։

 

Առայժմ կառավարության դիրքորոշումը, կարծես թե, հանքի շահագործումը վերսկսելու կողմն է։ Դա հիմնավորող հիմնական փաստարկը տնտեսական արդյունքներն են։ Մասնավորապես՝ էկոնոմիկայի նախարարի ներկայցմամբ հանքը շահագործող «Լիդիան» ընկերության տվյալներով կստեղծվի 750 աշխատատեղ 450-500 հազ․ միջին աշխատավարձով։ Կթողարկվի և կարտահանվի տարեկան մոտ 250 մլն ԱՄՆ դոլարի արտադրանք, որի արդյունքում պետական բյուջե կմուտքագրվի 45-50 մլն ԱՄՆ դոլար ռոյալթիներ և հարկեր։ Բացի այդ նշվում է, որ արդեն կատարվել է շուրջ 400 մլն ԱՄՆ դոլարի ներդրում, և հանքի շահագործումն արգելելու դեպքում պետությունը պետք է փոխհատուցի, քանի որ հանքը շահագործող ընկերությունը կարող է Հայաստանի դեմ հայց ներկայացնել միջազգային արբիտրաժային դատարան: Այդ 400 մլն-ը Հայաստանի նման փոքր տնտեսության համար, իհարկե, մեծ գումար է, սակայն մտահոգիչ պատկեր կա ընկերության արժեքի հետ կապված։

 

Քանի որ հանքի շահագործման հետ կապված հիմնական գործընթացներն իրականացվել են նախկին համակարգի ժամանակ, կառավարությունը պետք է իրականացնի ուսումնասիրություն և անցկացնի աուդիտ՝ պարզելու ընկերության կատարած ներդրումների իրական մեծությունը։ Պետք է ընկերությունից պահանջել կատարված ներդրումների բացվածքը։ Հավանականությունը մեծ է, որ իրական ներդրումների ծավալն ավելի փոքր է, այսինքն՝ փոխհատուցման դեպքում կառավարության ֆինանսական կորուստներն ավելի քիչ կլինեն։

 

Այդ ընկերության կատարած ներդրումները և ակնկալվող տնտեսական արդյունքները հանքի շահագործումը թույլ տալու լուրջ փաստարկ չեն կարող լինել, առավել ևս, որ հանքի շահագործումը 10 տարվա կտրվածքով է։ Կառավարությունը կարող է հենվել ավելի կարևոր գործոնների վրա, որոնք կարող են օժանդակել փոխհատուցելու վնասը «Լիդիանի» կողմից Հայաստանի դեմ հայց ներկայացնելու դեպքում։ Անդրադառնանք մի քանի տվյալների, որոնք ներկայացնում են Վարչապետն ու կառավարության տնտեսական բլոկի պատասխանատուները։

 

Նախ, ինչպես արդեն նշվեց, ակնկալվում է, որ հանքի շահագործումից պետական բյուջե կմուտքագրվի տարեկան 45-50 մլն ԱՄՆ դոլար։ Ելնելով կառավարության ներկայացրած տվյալներից՝ 2019 թ․ առաջին կիսամյակում պետական բյուջեի հարկային եկամուտները փաստացի գերակատարվել են 63.1 մլրդ դրամով (9.7 տոկոսով)։ Այսինքն՝ առաջին կիսամյակում ավել է հավաքվել մոտ 130 մլն ԱՄՆ դոլար և սա հիմնականում ստվերի կրճատման հաշվին։ Ստացվում է, որ միայն ստվերի կրճատման հաշվին կես տարվա կտրվածքով արդեն 2,6 անգամ ավել հարկ է հավաքվել, քան հանքի շահագործումից ակնկալվող մեծությունն է։

 

Երկրորդ, Վարչապետի հրապարակած տվյալների համաձայն՝ «2019 թ․ առաջին 7 ամիսների ընթացքում՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակաշրջանի համեմատ 65 միլիոն 633 հազար ՀԴՄ կտրոն ավել է տրվել, ինչն ապահովել է ավելի քան 170 մլրդ դրամի հավելյալ առևտրաշրջանառություն»: Շատ մոտավոր հաշվարկներով հավելյալ առևտրաշրջանառության մոտ 10 տոկոսը հարկերի տեսքով մուտք է եղել պետական բյուջե։ Դա մոտավորապես կազմում է 17 մլրդ դրամ կամ 35 մլն դոլար։ Եվ սա յոթ ամիսների ընթացքում։ Տարվա վերջում այդ հավելյալ առևտրաշրջանառությունը կարող է հասնել 270-290 մլրդ դրամի, իսկ վճարված հարկերի ծավալը՝ 27-29 մլրդ դրամի կամ 56–60 մլն դոլարի։ Ակնհայտ է դառնում, որ միայն ՀԴՄ-ների տրամադրման (մեծ մասը ստվերի կրճատման) արդյունքում տարվա կտրվածքով պետական բյուջե ստացվում են այնքան հարկային մուտքեր, որքան հանքի շահագործումից։

 

Ինչպես տեսնում ենք, կառավարությունը հնարավորություն ունի ապահովելու հանքի շահագործումից ակնկալվող այդ 45-50 մլն ԱՄՆ դոլար եկամուտները տնտեսության այլ ոլորտների գործունեության, ինչպես նաև ՀԴՄ-ների տպման կամ ստվերի կրճատման հաշվին։ Հետևաբար ի՞նչ կարիք կա ընդամենը 10 տարվա գործունեության համար այդ եկամուտները (մոտ 500 մլն ԱՄՆ դոլար) ստանալ շրջակա միջավայրն աղտոտելով, եթե ունենք նման հնարավորություն։ Իսկ եթե այս գործընթացին միանան նաև բնապահպանները և հետևողական լինեն ՀԴՄ-ների տրամադրմանը (օրինակ՝ իրականացնեն «ՀԴՄ-ներ հանուն կանաչ Հայաստանի» ծրագիր), ապա հանքի շահագործումից ակնկալվող հարկային մուտքերը կարել է հեշտ, ավելի արագ և, որ ամենակարևորն է, անվտանգ ապահովել, փոխհատուցել ստվերի կրճատման հաշվին։

 

Ավելին, «Լիդիան» ընկերությունը ցուցակված է Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայում։ Բորսայի պաշտոնական կայքում հրապարակված տվյալների համաձայն՝ 2019 թ․ օգոստոսի 27-ի դրությամբ ընկերության արժեքը (շուկայական կապիտալիզացիան) կազմում է 114 մլն կանադական դոլար կամ 85.7 մլն ԱՄՆ դոլար։ Մեկ բաժնետոմսի արժեքը նույն օրվա դրությամբ կազմել է 0,15 կանադական դոլար կամ 0,11 ԱՄՆ դոլար, իսկ բաժնետոմսերի քանակը՝ 760,017,021։ Ընդ որում՝ բաժնետոմսերի արժեքն սկսել է բարձրանալ օգոստոս ամսվա սկզբից, այսինքն՝ ընկերության արժեքը մինչ Ամուլսարի շուրջ բարձրացված աղմուկն ավելի ցածր է եղել։ Այդ բաժնետոմսերի մոտ 54 տոկոսը (410,39 մլն բաժնետոմս) գտնվում է ազատ շրջանառության մեջ։ Հետևաբար, կարելի է գնել այդ բաժնետոմսերը (ընդհանուր արժեքը՝ ընդամենը 46.4 մլն ԱՄՆ դոլար) և վերջ տալ այս լարված իրավիճակին։

Դիտվել է՝ * անգամ

Լրահոս

  • 2021-06-25
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ 4,3%
  • 2021-06-24
  • Կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 23-րդ միջոցառման շրջանակում աջակցությունը կշարունակվի
  • 2021-06-24
  • «Արտեկ փովեր սիստեմա» ընկերությունը «Ալյանս» ԱՏԳ-ում կիրականացնի անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության գործունեություն
  • 2021-06-23
  • Հունվար-ապրիլին արտերկրից Հայաստան դրամական փոխանցումները 29.1%-ով աճել են
  • 2021-06-22
  • Տեղաբաշխվել են պետական կարճաժամկետ պարտատոմսեր
  • 2021-06-22
  • Մայիսին՝ ապրիլի համեմատ, գրանցված աշխատատեղերն ավելացել են շուրջ 8.5 հազարով
  • 2021-06-18
  • 4.1 մլրդ դրամի գերավճարի գումարները վերադարձվել են 29 306 հարկ վճարողներին
  • 2021-06-18
  • Հայաստան զբոսաշրջային այցելությունները ապրիլ ամսին կազմել են 41,881, իսկ մայիսին՝ 52,908
  • 2021-06-17
  • ԱԺ Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովն ամփոփել է աշխատանքները
  • 2021-06-16
  • ԿԲ-ը վերանայել է գնահատականը, կանխատեսում է 4.6 տոկոս տնտեսական աճ
  • 2021-06-15
  • Արտաքին հատվածից ՀՀ տնտեսության վրա ակնկալում է էական գնաճային ազդեցություն
  • 2021-06-15
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացվել է 0.5 տոկոսային կետով
  • 2021-06-14
  • Կապի ոլորտում փորձ է արվում ներդնել շարժական կապի լայնաշերտ 5G տեխնոլոգիաները
  • 2021-06-10
  • Համաշխարհային բանկը 2021թ․ Հայաստանում կանխատեսում է 3.4% տնտեսական աճ
  • 2021-06-09
  • Համաշխարհային բանկը գլոբալ տնտեսության համար 5,6% աճ է կանխատեսում
  • 2021-06-04
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 5.9%
  • 2021-06-03
  • Կառավարությունն ընդունել է ՀՀ-ից մի շարք ապրանքների արտահանման ժամանակավոր արգելք կիրառելու մասին որոշում
  • 2021-06-03
  • Գործադիրը հաստատել է ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման ծրագիրը
  • 2021-06-02
  • Քննարկվել են տնտեսական ոլորտին վերաբերող տարեկան կատարողականները
  • 2021-06-01
  • 2020թ. պետական բյուջեի կատարման մասին տարեկան հաշվետվության քննարկումներ ԱԺ-ում
  • 2021-06-01
  • 2021թ. 5 ամիսներին ՊԵԿ-ն ապահովել է 618.4 մլրդ դրամ հարկային եկամուտ
  • 2021-06-01
  • Սոցիալական պաշտպանության համակարգի ախտորոշումը և ՔՈՎԻԴ-19-ի ազդեցությունը ՀՀ տնային տնտեսությունների վրա
  • 2021-05-31
  • ՕECD-ն զգուշացնում է գլոբալ տնտեսության անհավասարաչափ վերականգնման մասին
  • 2021-05-31
  • Տեղի ունեցել ՀՀ-ում Ֆինանսական կրթման ազգային ծրագրի մշակման և իրագործման հանձնաժողովի 17-րդ նիստը
  • 2021-05-31
  • Անշարժ գույքի շուկան դեռևս չի վերադարձել նախաքովիդյան վիճակին
  • 2021-05-26
  • Ուղեցույցներ ու իրազեկման թերթիկներ` տնտեսվարողների համար
  • 2021-05-25
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ 2,6%
  • 2021-05-25
  • Տեղաբաշխվել են պետական կարճաժամկետ պարտատոմսեր` 1 մլրդ դրամ ծավալով
  • 2021-05-24
  • 2021թ․ 1-ին եռամսյակում ՀՆԱ-ի աճը կազմել է – 3,3%
  • 2021-05-24
  • Մայիսի 24-ին կտեղաբաշխվեն պետական պարտատոմսեր․ ՀՀ ՖՆ
  • 2021-05-20
  • Նախագիծ անշարժ գույքի կառուցապատմամբ զբաղվող տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ ԱԱՀ-ի և շահութահարկի մասով առաջացած խնդիրների լուծման համար
  • 2021-05-20
  • Պարզեցվել է տնտեսվարողներին անցումային գերավճարների վերադարձման կարգը
  • 2021-05-20
  • Հայաստանի բանկերի միությունն ամփոփել է համակարգի առաջին եռամսյակի ցուցանիշները
  • 2021-05-19
  • ԿԲ-ը հրապարակել է 2021թ. մայիսի 4-ի վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի արձանագրությունը
  • 2021-05-18
  • 2020թ․ առաջին երեք եռամսյակում ԿԲ-ն վարել է խթանող դրամավարկային քաղաքականություն
  • 2021-05-18
  • Տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները՝ հարկային կարգապահության բարելավման միջոց
  • 2021-05-13
  • Գործադիրը հաստատել է ոռոգման համակարգի ֆինանսական առողջացման աջակցության 2021 թվականի ծրագիրը
  • 2021-05-13
  • Մարզպետարաններին կտրամադրվեն լրացուցիչ սուբվենցիաներ
  • 2021-05-13
  • Գիտաշխատողների աշխատավարձերն աստիճանաբար կբարձրանան
  • 2021-05-12
  • Տարեվերջին գնաճային ճնշումը Հայաստանում կթուլանա․ ԵԱԶԲ
  • 2021-05-11
  • Բնակչության ծերացումը կնվազեցնի գլոբալ տնտեսական աճը․ Moody’s
  • 2021-05-10
  • Գարնանացան հացահատիկային, հատիկաընդեղեն և կերային մշակաբույսերի արտադրության խթանման պետական աջակցության ծրագիր
  • 2021-05-07
  • ՊԵԿ-ը հրապարակել է զբոսաշրջության և առևտրական գործունեության վերաբերյալ հարկային ուղեցույցներ
  • 2021-05-07
  • Պարենային ապրանքների համաշխարհային գների աճը ապրիլին շարունակվել է
  • 2021-05-07
  • ԱՄՆ-ից սկսել են ավելի շատ փող ուղարկել Հայաստան
  • 2021-05-06
  • Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներն աշխարհում հակառեկորդ են սահմանել
  • 2021-05-05
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 6.2%
  • 2021-05-04
  • Զբոսաշրջության ոլորտի առավել ճշգրիտ վիճակագրական տվյալների հավաքագրում՝ ՍԷԿՏ համակարգի բարելավման միջոցով
  • 2021-05-04
  • 12-ամսյա բնականոն գնաճը ևս արագացել է՝ մարտի վերջին կազմելով 6.6%։
  • 2021-05-04
  • 2020-ին Հայաստանում անկանխիկ գործարքների ծավալը 37%-ով ավելացել է
  • 2021-05-04
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացվել է 0.5 տոկոսային կետով
  • 2021-05-04
  • ԵՄ երկրներում գրեթե 7 միլիոն աշխատատեղ է կրճատվել օդային ուղևորափոխադրումների դադարեցման պատճառով
  • 2021-05-03
  • Արցախում նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքն աճել է
  • 2021-04-30
  • Մեկնարկել է «Ապագա Հայկականը» հանրային նախաձեռնությունը
  • 2021-04-28
  • 2021 թվականին ՀԿԵ-ն հիմնանորոգելու է 9,5 կմ երկաթուղային գծեր
  • 2021-04-27
  • Քննարկվել են Կառավարության առաջիկա քայլերը պետական պարտքի նվազեցման ուղղությամբ
  • 2021-04-27
  • ՊԵԿ-ն աջակցության ծրագրերի շրջանակում շուրջ 9 մլրդ դրամ է բաշխել տնտեսվարողներին
  • 2021-04-27
  • 2020թ. բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը կառավարությունը խորհրդարան կներկայացնի մինչև մայիսի 1-ը
  • 2021-04-27
  • Քննարկվեցին փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարին առնչվող հարցեր
  • 2021-04-26
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը (2021թ․ հունվար-մարտ)՝ – 2,0%
  • 2021-04-23
  • ՎԶԵԲ-ը կաջակցի Հայաստանի ֆոնդային բորսային` մշակելու կապիտալի շուկայի զարգացման ռազմավարությունը
  • 2021-04-22
  • 6 ամսով երկարացվել է ժամանակավորապես ներմուծված ավտոմեքենաների՝ ԵԱՏՄ տարածքում մնալու ժամկետը
  • 2021-04-21
  • Համավարակից վերականգնումը կլիմայի փոփոխությանն ուղղված գործողություններին թափ հաղորդելու հնարավորություն
  • 2021-04-21
  • 2020թ. մարտի համեմատ եկամուտ ապահոված աշխատատեղերի քանակն ավելացել է շուրջ 2500-ով
  • 2021-04-21
  • Ապրիլի 19-ին տեղաբաշխվել են պարտատոմսեր
  • 2021-04-21
  • PwC-ն կազմել է ԿԲ թվային արժույթների գլոբալ վարկանիշը
  • 2021-04-21
  • Եկամտային հարկի գումարների վերադարձման դիմումներն անհրաժեշտ է ուղարկել էլեկտրոնային եղանակով
  • 2021-04-20
  • 2021թ․ 1-ին եռամսյակի ՏՏ ոլորտի խոշոր հարկ վճարողները
  • 2021-04-15
  • 2021թ. առաջին եռամսյակում 1000 խոշոր հարկ վճարողները
  • 2021-04-14
  • Շուրջ 4.7 մլրդ դրամ կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 23-րդ միջոցառման շահառուներին
  • 2021-04-13
  • ՀՀ 2021թ․ թողարկված եվրապարտատոմսերը սկսել են շրջանառվել Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
  • 2021-04-12
  • 2020թ․ ավանդներն ավելացել են 101 մլրդ դրամով կամ 2.9%-ով
  • 2021-04-09
  • Աշխատանքի առցանց հայտարարությունների վերլուծություն
  • 2021-04-09
  • Evocabank-ի պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
  • 2021-04-08
  • Գիտատեխնիկական ծրագրերի իրականացման համար կտրամադրվի հավելյալ գումար
  • 2021-04-08
  • ՀՀ կենտրոնական բանկը ՀՀ արտարժութային շուկայում կիրականացնի գործառնություններ
  • 2021-04-07
  • 2021թ․ ապրիլի 1-ի դրությամբ ավելացել է միկրոձեռնարկատերերի քանակը
  • 2021-04-07
  • Բեռնափոխադրումների անկում և ուղևորափոխադրումների աճ 2021թ․ առաջին եռամսյակում
  • 2021-04-07
  • 2020թ․-ին վճարային քարտերով գործարքների ծավալը 2019թ․-ի համեմատ ավելացել է 16.4%-ով
  • 2021-04-05
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 5.8%

    Ամենաընթերցված

    7 օր 30 օր